ماده ۴۸ شرایط پیمان

ماده 48 از قانون جزء از قوانین مدنی ایران است که به خاتمه پیمان در مواردی که کارفرما تصمیم به اتمام پیمان می‌گیرد، اشاره دارد. این ماده به شرایطی که در صورتی که کارفرما قبل از اتمام کارهای موضوع پیمان تصمیم به خاتمه دادن پیمان می‌گیرد، تعیین می‌کند.

شرایط ماده 48

1. اتمام پیمان: اگر کارفرما بدون تقصیر متوجه پیمانکار، به دلایلی مانند مصلحت خود یا دلایل دیگر، تصمیم به خاتمه پیمان بگیرد، این ماده به اجازه می‌دهد که این اتمام انجام شود.
2. تعیین تاریخ تحویل: کارفرما می‌بایست با تعیین تاریخی که باید کارگاه آماده تحویل باشد (که نباید بیش از ۱۵ روز باشد)، خاتمه پیمان را به پیمانکار ابلاغ کند.
3. کارهای ناتمام: اگر کارهایی از پیمان باقی مانده و موجب بروز خطر یا زیان مسلم می‌شود، کارفرما در اعلام خاتمه پیمان، این کارها را مشخص کرده و به پیمانکار مهلت بیشتری می‌دهد تا آن کارها را تکمیل کرده و کارگاه را آماده تحویل نماید.
4. در کل، ماده 48 قوانین مدنی ایران شرایط و مراحل خاتمه پیمان را تنظیم می‌کند و حقوق و وظایف کارفرما و پیمانکار در این موارد را تعیین می‌کند. اطلاعات بیشتر در مورد این ماده و تفاصیل آن می‌تواند از متخصصان حوزه حقوقی یا منابع قانونی مربوطه به دست آید.

اقدامات کارفرما پس از خاتمه پیمان

اقدامات و مسئولیت‌هایی که پس از خاتمه دادن پیمان توسط کارفرما باید انجام شود شامل چه مواردی است؟

الف) کارهای ناتمام و تحویل کارها:

– کارفرما باید قسمت‌های ناتمام از کارها را به پیمانکار تحویل قطعی دهد و قسمت‌های تمام شده را به تحویل موقت تحویل بدهد.

– اگر مشکلاتی در قسمت‌های ناتمام مشاهده شود، پیمانکار باید به هزینه خود، در مدت زمان توافق شده با کارفرما، مشکلات را رفع کرده و پس از اتمام این کارها، تحویل قطعی را انجام دهد.

– اگر پیمانکار مشکلات را در مهلت تعیین شده رفع نکند، کارفرما می‌تواند به عنوان تعویض، مطابق بند (د) ماده 32 اقدام به رفع نقص کند.

– پیمانکار موظف است نقشه‌ها، کاتالوگ‌ها، قراردادهای با پیمانکاران جزء و دیگر مدارک مرتبط با اجرای کار را به کارفرما تحویل دهد.

ب) صورت وضعیت کارها:

– صورت وضعیت کارهای انجام شده باید طبق ماده 40 تهیه شود.

ج) مصالح و تجهیزات:

– مصالح و تجهیزات موجود در کارگاه که برای اجرای پیمان تهیه شده‌اند، با در نظر گرفتن نرخ متعارف روز در تاریخ خرید و با توافق دو طرف، در صورت تحویل قطعی محاسبه می‌شوند.

– پیمانکار باید فهرست مصالح و تجهیزات سفارش شده را به همراه شرایط خرید آن برای کارفرما ارسال کند. کارفرما اقلام مورد نیاز خود را تا ۱۰ روز اعلام کند و پیمانکار موظف به انتقال قراردادهای خرید مصالح به کارفرما است.

– پیمانکار باید در مورد مصالح و تجهیزات سفارش شده تا ۱۰ روز از دریافت خاتمه پیمان اقدام به اطلاع رسانی به کارفرما نماید تا قرارداد خرید مصالح و تجهیزات تا زمان تکمیل کار با پیمانکار منتقل شود.

– پیمانکار موظف به خاتمه دادن قراردادهای خرید با پیمانکاران جزء و اشخاص ثالث است.

د) تعهدات نسبت به اشخاص ثالث:

– اگر پیمانکار تعهداتی نسبت به اشخاص ثالث داشته باشد و به دلیل خاتمه دادن پیمان به آنها هزینه و خسارتی وارد شود، این هزینه‌ها و خسارت‌ها بعد از تائید کارفرما برای پیمانکار تعیین می‌شود و از طریق حساب بستانکاری پیمانکار پرداخت می‌شود.

ه) تاسیسات و ساختمان‌های موقتی:

– کارفرما حق دارد تاسیسات و ساختمان‌های موقتی را که در کارگاه ایجاد شده است، در اختیار بگیرد.

– هزینه‌های تعیین‌شده برای تاسیسات و ساختمان‌های موقتی، با در نظر گرفتن پرداخت‌های قبلی به پیمانکار، توسط دو طرف تعیین و از حساب بستانکاری پیمانکار پرداخت می‌شود.

و) تسلیم مصالح و تجهیزات باقی‌مانده:

– پیمانکار موظف است مصالح و تجهیزات باقی‌مانده که در محل‌های تحویلی کارفرما باقی مانده‌اند، ظرف حداکثر ۳ ماه از تاریخ ابلاغ کارفرما، از محل‌های اشغال خود خارج کند.

– اگر پیمانکار به موقع تاسیسات و تجهیزات باقی‌مانده

را از محل‌های تحویلی خارج نکند، کارفرما می‌تواند برای خارج کردن آنها به روش مناسبی عمل کند و هزینه‌های مربوطه را از حساب بستانکاری پیمانکار پرداخت کند.

ز) تضمین‌ها:

– تضمین انجام تعهدات پیمان تا حداکثر یک ماه پس از تحویل کار به کارفرما، طبق ماده 34 آزاد می‌شود. صورت وضعیت موقت باید با در نظر گرفتن مصالح پای کار تهیه شود.

– تضمین حسن انجام کارها با تحویل قسمت‌های تحویل موقت و تحویل قطعی هر یک جداگانه طبق ماده 35 آزاد می‌شود.

ماده 48 شرایط عمومی پیمان، مربوط به خاتمه پیمان است و شرایطی را که در صورت خاتمه پیمان بین کارفرما و پیمانکار اعمال می‌شوند، تعیین می‌کند.

تفصیل تدابیر و اقدامات پس از خاتمه پیمان

تفصیل تدابیر و اقداماتی که باید پس از خاتمه پیمان انجام شوند چه هستند؟

بند الف) این بند به اولین اقدام پس از خاتمه پیمان اشاره دارد. این اقدام شامل موارد زیر می‌شود:

– معرفی وکیل متخصص پیمانکاری توسط پیمانکار: پیمانکار موظف است وکیل متخصص پیمانکاری را به کارفرما معرفی کند.

– تحویل موقت کارهای تمام شده: پیمانکار باید کارهای تمام شده را به تحویل موقت به کارفرما تحویل دهد.

– تحویل قطعی کارهای نیمه تمام: پیمانکار باید کارهای نیمه تمام را به تحویل قطعی به کارفرما تحویل دهد.

بند ب) این بند به اقدامات مرتبط با تحویل موقت کارهای تمام شده می‌پردازد:

– اگر در کارهای تمام شده اشکالات یا ایراداتی وجود داشته باشد، پیمانکار ملزم به رفع آنها به درخواست کارفرماست.

– در صورتی که پیمانکار اشکالات را رفع نکند، کارفرما مجاز به انجام رفع آنها خواهد بود و هزینه‌های آن به حساب پیمانکار منظور می‌شود.

بند ج) این بند به اقدامات مربوط به تحویل قطعی کارهای نیمه تمام می‌پردازد:

– پیمانکار ملزم به خاتمه قراردادهای خرید مصالح و تجهیزات با پیمانکاران جزء و اشخاص ثالث است.

به این ترتیب، ماده 48 شرایط عمومی پیمان به تفصیل اقدامات و مسئولیت‌هایی که پس از خاتمه پیمان باید انجام شوند، اشاره می‌کند و ترتیبی را برای تحویل موقت و تحویل قطعی کارها تعیین می‌کند.

مراحل خاتمه پیمان به استناد ماده 48 شرایط عمومی پیمان

در این بند به مرحله دوم بعد از خاتمه پیمان اشاره شده است. این مرحله شامل موارد زیر است:

– تنظیم صورت وضعیت کارهای انجام شده توسط پیمانکار: پیمانکار باید صورت وضعیت کارهایی که تا آن زمان انجام داده است را با در نظر گرفتن شرایط مقرر در ماده 40 شرایط عمومی پیمان، فوراً تنظیم کند و به کارفرما تحویل دهد.

این بند به مرحله سوم بعد از خاتمه پیمان اشاره دارد. این مرحله شامل موارد زیر است:

– مصالح و تجهیزات مورد نیاز برای پروژه: این مصالح ممکن است خریداری شده یا سفارش داده شده باشند.

– مصالح خریداری شده: اگر مصالح برای پروژه خریداری شده و در کارگاه موجود باشند و با موازین فنی مطابقت داشته باشند، قیمت آنها بر اساس نرخ روز خرید آنها توسط پیمانکار محاسبه می‌شود و در صورتی که وضعیت قطعی تنظیم شده باشد، در آن لحاظ می‌شود.

– مصالح سفارشی: اگر مصالحی که توسط پیمانکار سفارش داده شده اما هنوز به او تحویل داده نشده‌اند، پیمانکار باید لیست کاملی از این مصالح را به کارفرما تحویل دهد.

– تعیین مصالح مورد نیاز: کارفرما ۱۰ روز زمان دارد تا لیست مصالحی که برای پروژه نیاز دارد را بررسی کند و مصالح مورد نیاز خود را به پیمانکار اعلام کند.

– انتقال قرارداد خرید: اگر کارفرما نیازمندی خود را اعلام کرد، قرارداد خرید مصالح مرتبط با مصالحی که کارفرما نیاز دارد، به کارفرما منتقل می‌شود و پس از این انتقال، پیمانکار دیگر مسئولیتی در این خصوص نخواهد داشت.

در این مرحله، مسئولیت تهیه و تحویل مصالح به کارفرما به عهده کارفرما می‌باشد و پیمانکار تنها موظف به ارائه لیست کامل از مصالح سفارشی خود به کارفرماست.

مفاد ماده 48 شرایط عمومی پیمان

مفاد ماده 48 شرایط عمومی پیمان در خصوص تکلیف‌های پیمانکار پس از خاتمه پیمان چه هستند؟

تعهدات پیمانکار به اشخاص ثالث چیست؟

پیمانکار پس از دریافت ابلاغ خاتمه پیمان مکلف است فوراً تمامی قراردادهای خود با پیمانکاران جزء (زیرمجموعه‌ها یا شریکان کاری) را خاتمه دهد. اگر از این خاتمه قراردادها باعث بروز خسارت برای اشخاص ثالث مانند پیمانکاران جزء یا اشخاص دیگر شود، کارفرما پس از بررسی حساب‌ها و تایید آنها، مبالغ خسارت را از طریق پیمانکار به این افراد پرداخت می‌کند.

تکلیف تاسیسات احداث شده در کارگاه به چه صورت است؟

بناهای احداث شده در پروژه پس از اعلام خاتمه پیمان در اختیار کارفرما قرار می‌گیرند. قیمت این بناها با توافق طرفین تعیین می‌شود. اگر بناها یا کارگاه‌ها در خارج از محدوده کارگاه مورد قرارداد واقع شده باشند، کارفرما در صورتی که نیاز داشته باشد، اجاره بهای ملک مذکور را تا زمانی که برای ادامه پروژه به آن مکان نیاز دارد، به پیمانکار یا مالک ملک مربوطه پرداخت می‌کند.

آزادسازی ضمانت‌نامه‌های پیمانکار بعد از اعمال ماده 48 شرایط عمومی پیمان چگونه رخ میدهد؟

با توجه به تبصره 1 ماده 34 شرایط عمومی پیمان، ضمانت‌نامه انجام تعهدات پیمانکار حداکثر تا یک ماه بعد از تحویل موقت آخرین صورت وضعیت موقت طبق ماده 37 شرایط عمومی پیمان آزاد می‌شود. این ضمانت‌نامه انجام تعهدات بلافاصله آزاد می‌شود اگر پیمانکار در تبصره مذکور به عنوان بدهی کارفرما نباشد یا جمع بدهی‌ها از نصف کسور تضمین حسن انجام کار کمتر باشد. اگر میزان بدهی پیمانکار از نصف کسور تضمین حسن انجام کار بیشتر باشد، ضمانت‌نامه انجام تعهدات به تفاوت میان میزان بدهی و نصف کسور تضمین حسن انجام کار طبق شرایط ماده 40 یا 52 شرایط عمومی پیمان آزاد می‌شود.
ضمانت‌نامه‌های حسن انجام کار نیز بر اساس ماده 35 شرایط عمومی پیمان آزاد می‌شود. طبق این ماده، نصف مبلغ صورت‌وضعیت‌ها پس از صورت‌وضعیت قطعی و نصف دیگر پس از تحویل قطعی به پیمانکار باز می‌گردد.
در آخر در نظر داشته باشید که پیمانکار پس از دریافت ابلاغ خاتمه پیمان مکلف است قراردادهای خود با پیمانکاران جزء را فوراً خاتمه دهد. اگر این خاتمه باعث خسارت برای اشخاص ثالث مثل پیمانکاران جزء شود، کارفرما می‌تواند خسارت را از طریق پیمانکار جبران کند. بناهای احداث شده در پروژه پس از خاتمه پیمان در اختیار کارفرما قرار می‌گیرند. قیمت این بناها با توافق طرفین تعیین می‌شود. اگر بناها در خارج از محدوده کارگاه باشند، کارفرما می‌تواند اجاره بهای ملک مذکور را به پیمانکار یا مالک ملک پرداخت کند.